bread

Dişler renk değiştirirse…

15. yüzyılda Osmanlı hekimleri, renk değiştirmiş dişleri, geyik boynuzu külü, dövülmüş cam ve yanmış arpanın da içinde bulunduğu bir karışımla temizlerlerdi.

15. yüzyıla ait anonim Cerrahname’de dilerde renk değişimi olduğunda önce kir birikmesinden ileri gelip gelmediğine bakılır. Kirden oluşmuşsa bir çini çanak paçası, tuz, geyik boynuzu külü, yanmış arpa, od ağacı kömürü, yanmış ipek, kantaşı, kamış kökü külü, dövülmüş cam ve yuvarlak yapraklı loğusa otu karıştırılıp dişe sürülür. Eğer üzerinden zaman geçmiş olsa demir aletlerle temizlenir.

Şerefeddin Sabuncuoğlu, Cerrahiyetü’l-Haniyye’de (2.bölüm 29.fasıl) dişlerde oluşan değişik renklerdeki plakların nasıl temizlendiğini anlatır. “Dişlerin üzerlerinde, iç ve dış yanlarında oluşan kara, sarı veya yeşil renkli plakalar (tartarlar) dişetine zarar verir. Bunlar yüzünden diş diplerinde irin olur. Tedavi için hekim hastayı önüne oturtur ve hastalıklı dişleri kazır. Dişlerin iç veya dış yanlarındaki oluşumlar kazındıkça kum gibi nesneler dökülür. Bunlardan eser kalmayıncaya kadar kazıma işine devam etmelidir. Bir defada temizlenirse ne ala yoksa birkaç defada temizlemek gerekir. Temizleme işinde görünüş ve şekleri birbirinden farklı çeşitli kazagular/kazıcı aletler kullanılır. Bunlar temizleme işinin uygulandığı yere göre değişik şekillerde yapılmıştır. Dişin dış yanını kazıyacak alet, iç yan aletiyle bir değildir. İki dişi kazıyacak olanı bşka bir şekilde olur diğerlerine benzemez. Her yere göre ayrı bir kazıyıcı alet yapmak gerekir.

2008, Türkiye’de bilimsel dişhekimliğinin 100. yılıydı. Tetra İletişim bu vesileyle TDB (Türk Dişhekimleri Birliği) için bir ajanda hazırladı. “Bilimsel Dişhekimliğinin 100. Yılında Meslek Tarihine Bakış” adını taşıyan bu ajandanın içinde yer alan konuların araştırılması, metin yazımı ve görsel temini Prof. Dr. Nuran Yıldırım (İstanbul Tıp Fakültesi Deontoloji ve Tıp Tarihi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) tarafından gerçekleştirildi. Projenin koordinasyonundaysa Tetra İletişim’den Şebnem Akçıl, Türkşan Karatekin ve Önder Kızılkaya yer aldı. Ajandanın tasarım ve uygulamasını Didem İncesağır yaptı. Baskısıysa Punto Baskı Çözümleri tarafından gerçekleştirildi. Yaklaşık 20.000 adet basılan ajanda Türkiye’deki tüm dişhekimlerine dağıtıldı.